Różowa tkanka tłuszczowa? A może brązowa?

1. Komórek tłuszczowych nie produkujemy całe życie

Tkanka tłuszczowa, czyli „fałdki”, występują już u 14-tygodniowego płodu. Rodzimy się mając ok. 30 mln komórek tłuszczowych czyli adipocytów. Przeciętnie nowonarodzone dziecko ma około 13 % tkanki tłuszczowej, a pod koniec 1. roku życia dzieci przeciętnie osiągają poziom około 28%. Przez pierwsze 12 miesięcy życia masa tkanki tłuszczowej zwiększa się głównie poprzez wzrost wielkości adipocytów, które stopniowo wypełniają się trójglicerydami. Niestety przekarmianie dzieci powoduje, że powstające komórki tłuszczowe nadmiernie się powiększają. W ten sposób „programujemy” nadwagę i otyłość w dorosłości.

2. Adipocyty mogą powiększać się nawet 20-krotnie.

Gdy jesteśmy dorośli mamy określoną, niezmienną liczbę komórek tłuszczowych. Jest ich kilkadziesiąt milionów. Co ciekawe, gdy komórki tłuszczowe osiągną najwyższą dla siebie masę, czyli ok. 0,8 mikrograma, zaczyna się proces apoptozy czyli zaprogramowana śmierć komórki, a na jej miejsce powstaje nowa. Co osiem lat, do 50%  komórek tłuszczowych ulega wymianie, to powoduje, że tak trudno jest nam schudnąć. Ten tłuszcz jest w jakimś sensie „niezniszczalny”. Gdy chudniemy komórki tłuszczowe są zabiedzone, ale wystarczy chwila słabości i znów się wypełnią trójglicerydami.

3. Różowa tkanka tłuszczowa ?

U ludzi występuje kilka rodzajów tkanki tłuszczowej:

Różowa, najciekawsza bo powstaje tylko u kobiet ciężarnych oraz w okresie karmienia piersią. Jej rolą jest oczywiście udział w wytwarzaniu mleka.

Biała zwana żółtą –  (white adipose tissue – WAT), gromadzi się pod skórą lub między narządami. Odpowiedzialna jest za magazynowanie energii. Tkanka tłuszczowa biała wytwarza wiele hormonów. Są wśród nich m.in. hormony wpływające na wydzielanie oraz działanie insuliny, jak np. adipokiny, apelina i wisfatyna. Podczas głodu spada wydzielanie apeliny, natomiast wzrasta po posiłku— podobnie jak stężenie insuliny. Przypuszcza się, że cytokiny zapalne wydzielane przez makrofagi tkanki tłuszczowej, wraz z hormonami modyfikującymi efekty działania insuliny w niej syntetyzowanymi, odgrywają ważną rolę w rozwoju powikłań naczyniowych w przebiegu zespołu metabolicznego i cukrzycy typu 2.

Innym istotnym hormonem produkowanym głównie w tkance tłuszczowej jest leptyna.  Nazywana jest hormonem sytości, bo hamuje przyjmowanie pokarmu oraz stymuluje wydatek energii.

Ciekawostką jest też fakt, że komórki tłuszczowe tkanki białej u mężczyzn gromadzą się na brzuchu, a u kobiet głównie w udach i pośladkach.

Brunatna (brown adipose tissue – BAT) zapewnia utrzymanie stałej temperatury wewnątrz ciała. Ten tłuszcz bardzo szybko się spala i dostarcza dużych ilości energii. Sygnałem do aktywacji BAT jest temperatura zewnętrzna poniżej 20-22°C. Największą ilość tkanki tłuszczowej brunatnej mamy tuż po urodzeniu. Znajduje się ona między łopatkami, wzdłuż kręgosłupa, na szyi i w okolicy nerek. Ilość tkanki tłuszczowej brunatnej maleje wraz z wiekiem oraz ze wzrostem masy ciała . Co ciekawe osoby otyłe mają jej mniej.

Beżowa – uważana za postać pośrednią między komórkami białej i brązowej tkanki.

 dietetyk kliniczny 
Agnieszka Ślusarska-StaniszewskaPoradnia Dietetyczna 4LINE

Źródła:

1. Bogda Skowrońska, Marta Fichna, Piotr Fichna, „Rola tkanki tłuszczowej w układzie dokrewnym”, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2005, tom 1, nr 3, s. 21–29
2. Andrzej Milewicz, „Fenotypy otyłości a skład masy ciała i profil metaboliczny”, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 2005, tom 1, nr 1, s. 15-19
3. „Tkanka tłuszczowa jako aktywny gruczoł endokrynny”, dieta.mp.pl
4. „Tkanka tłuszczowa – czy tylko magazyn energetyczny?”, Agnieszka Witkowska, Ewa Wojtyna, diabetologia.mp.pl
5. Paweł Jaworski, Artur Binda, Wiesław Tarnowski, „Wpływ otyłości na rozwój choroby nowotworowej”, Postępy Nauk Medycznych, t. XXVIII, nr 9, 2015, 673
6. Beata Wójcik, Jan Górski. „Brunatna tkanka tłuszczowa u dorosłego człowieka: występowanie i funkcja”. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2011, tom 7, nr 1, s.34-40.
7. „ Tkanka tłuszczowa – charakterystyka morfologiczna i biochemiczna różnych depozytów”, Eugenia Murawska-Ciałowicz, Postepy Hig Med Dosw (online), 2017; 71: 466-484